Geçen haftaki yazımızda 1.Dünya Savaşı öncesi / sonrası iktisadi durumdan bahsetmiştim. Bu hafta içinde bulunduğumuz dönemde sık sık karşımıza çıkan ve tüm dünyada büyük bir yeri olan sermaye piyasasını ele alacağım. Keyifli okumalar!
Sermaye piyasası ne demektir?
Sermaye piyasası, alıcıların ve satıcıların finansal menkul kıymet alım satımına girdiği bir piyasadır. İşlemler kişiler ve kurumlar tarafından gerçekleştirilebilir. Yapılan işlemler uzun vadelidir.
Sermaye piyasaları birincil ve ikincil piyasalar olarak ikiye ayrılır. Birincil piyasalar yapılan yeni ihraçlarken, ikincil piyasalar mevcut kıymetlerin alım ve satımını kapsar.
Neden sermaye piyasasına başvurulur?
Şirketler sermaye piyasasında kendileri için finans kaynağı elde ederken yatırımcılar ise kar elde etmek için sermaye piyasasına başvurur.
Sermaye piyasası hangi araçlarla yapılır?
Başlıca araçlar tahvil, hazine-banka bonoları, hisse senetleri, çeşitli menkul kıymetler, katılma belgeleri ve kar-zarar ortaklığı belgeleridir. En sık duyduğumuz birkaç aracı kısaca tanıtmak isterim.
Öncelikle menkul kıymet, “menkul” taşınabilir demektir. Dolayısıyla menkul kıymet taşınabilir kıymetli evrak olarak tanımlanır.
Tahvil, devletin ya da ticari kurumların yararlandığı borçlanma aracıdır. Vadesi 1 yıldan uzundur.
Bono, tahvil ile aynı işlevi görmekle birlikte vadesi 1 yıldan kısa olan borçlanma aracıdır.
Hisse senedi, şirketlerin ortaklarına verilen evraklara denir.
Sermaye piyasasında faaliyette olan kurumlar hangileridir?
Sermaye piyasasında rol oynayan başlıca kurumlar;
Borsa İstanbul Takas Bank Bankacılık Düzenleme ve Denetme Kurumu Anonim Şirketler Yatırım kuruluşları Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Merkez Bankası Hazine Müsteşarlığı
Sermaye piyasasının Türkiye için önemi nedir?
Sermaye piyasalarının 2019 raporuna göre piyasadaki yatırımcı sayısı yaklaşık 3 milyondur. Özel sektörün tahvil ihraç tutarı ise 206 milyar TL olarak raporlanmıştır. Bu miktar özel sektörün sermaye piyasasından sağladığı finansmanın toplam tutarıdır. Öte yandan anonim şirket dediğimiz halka arz edilmiş şirketlerin değeri ise %39 oranında arttı. Sadece Türkiye’de değil, dünyada büyük bir öneme sahip olan bu piyasa çeşitli nedenlerle inişler ve çıkışlar yaşayabilir.
Görsel anlatım isteyenler için Investopedia’nınkısa videosunun linkini buraya bırakıyorum. Haftaya görüşmek üzere!